TÜREYİŞ DESTANI

[KOKTENGRIORGTR]

TÜREYİŞ DESTANI

Türeyiş Destanı, Göktürklerin ve bazı Türk boylarının kökenini anlatan efsanelerden biridir. Özellikle Uygur kaynaklarında geçen bu rivayet, kurt ve kutsal ışık motifi ile dikkat çeker.



Uygur Kağanlığı'nın haritası – Kamu malı


Tam Metin

Bir zamanlar, Orhun Irmağı'nın yukarı bölgelerinde yaşayan bir Türk boyu vardı. Bu boyun beyi, halkı ile birlikte refah içinde yaşardı. Günlerden bir gün, gökten parlak bir ışık indi. Bu ışığın içinden olağanüstü güzel bir kadın çıktı. Bey, bu kadını gördü ve ona âşık oldu.

Kadın, Tanrı tarafından gönderildiğini ve soylarının büyük bir millet olacağını söyledi. Kadın ile bey evlendi, zamanla birçok çocukları oldu. Bu çocuklar, zamanla boylara ayrıldı ve çevreye yayıldı.

Bazı rivayetlere göre, bu kadının annesi bir dişi kurttu. Kurt, kutsal bir görevle soyun devamını sağlamıştı. Böylece Türkler, hem göksel bir ışık hem de kurt soyundan geldiklerine inandılar.

Halk bu olaya "Türeyiş" adını verdi; çünkü bu onların yeniden doğuşu ve kökenlerinin kutsallığının kanıtıydı.


Akademik Değerlendirme
- Kurt ve Işık Motifleri: Türk mitolojisinde hem kutsal kurt hem de gökten inen ışık, Tanrı'nın kut vermesinin sembolleridir. 
- Soyun Kutsallığı: Türeyiş Destanı, Türklerin Tanrı tarafından seçilmiş bir millet olduğu inancını pekiştirir. 
- Uygur Bağlantısı: Uygur tarihî kaynaklarında yer alması, destanın bölgesel varyantlarının olduğunu gösterir. 


Kaynaklar
- Türeyiş Destanı Üzerine: DergiPark Makale PDF 
- Uygur Mitolojisi: Wikipedia – Uyghur People